Yaklaşık 5 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bu iki kara delik, 12 yıllık bir yörüngede birbirinin etrafında dönüyor. Gözlem, hem yeryüzündeki hem de uzaydaki radyo teleskoplarından elde edilen çok hassas verilerle mümkün oldu. Astronomların dikkatini çeken, kara deliklerden yayılan ışık değil, onların çevresindeki neredeyse ışık hızındaki parçacık jetleriydi.
Sistemin büyük bileşeni, Güneş’in 18 milyar katı kadar kütleye sahip olan süper kütleli bir kara delik ve OJ287 olarak bilinen blazar olarak tanımlanıyor. Daha küçük olan kara delik ise, tıpkı dönen bir bahçe hortumu ya da sallanan bir köpek kuyruğu gibi titreşen bir jet yayıyor.
Araştırmanın başyazarı, Finlandiya’daki Turku Üniversitesi’nden gökbilimci Mauri Valtonen, “Kara delikler tamamen karanlık olduklarından doğrudan görülemezler. Ancak jetleri sayesinde konumları tespit edilebiliyor,” dedi.
Aslında OJ287 sistemine ait gözlemler 19. yüzyıla kadar uzanıyor. O dönemlerde kara deliklerin varlığı bilinmiyordu, ancak sistemin zaman zaman parlaklaşıp sönmesi dikkat çekmişti. 1980’lerden itibaren bu düzensizliklerin bir kara delik çiftiyle açıklanabileceği öne sürüldü. Fakat bugüne kadar bu iki kara deliği ayrı ayrı çözebilecek bir teleskop gücüne ulaşılamamıştı.
Bu dönüm noktası, 2011–2019 yılları arasında aktif olan Rus yapımı uzay teleskobu RadioAstron sayesinde geldi. Uydunun anteni, Dünya’dan Ay’a kadar uzanan menzili sayesinde daha önce mümkün olmayan bir çözünürlük sağladı. Bu görüntü, geçmiş hesaplamalarla kıyaslandığında her iki kara deliğin parçacık jetlerinin olması gereken yerlerde olduğu doğrulandı.
Ancak bilim insanları hâlâ temkinli. Görüntüdeki iki jetin üst üste binmiş olabileceği, yani aslında tek bir kara deliğin de söz konusu olabileceği ihtimali dışlanmış değil. Ekip, ileride RadioAstron benzeri yüksek çözünürlükte gözlemlerle, özellikle küçük kara deliğin “kuyruk sallama” hareketinin net biçimde görülebileceğini belirtiyor.
